dinsdag 28 juni 2011

Leren op weg naar morgen

Voor mijn nieuwe werkgever het APS (Algemeen Pedagogisch Studiecentrum) ben ik betrokken bij het project Singapore Next.
Drie schoolbesturen hebben de handen ineen geslagen en gaan bij de start van het schooljaar 2011-2012 een deel van hun onderwijs richten op de '21st century kills'.
(Over dat project later meer)

Naar de 21st century skills wordt internationaal veel onderzoek gedaan en er is inmiddels al veel over gepubliceerd.
J.Voogt & N.Pareja Roblin van de Universiteit Twente hebben voor Kennisnet een groot literatuuronderzoek gedaan. Dit heeft een set van acht 'skills' opgeleverd.
In onderstaande mindmap ziet u een uitreksel van deze discussienota.
Het geeft een goed beeld van wat wordt verstaan onder het begrip 21st century skills.

woensdag 9 maart 2011

Hoe staat het met de toekomst...?

Het is voor mij alweer ruim een jaar geleden dat John Moravec mijn denken wakker schudde met de simpele vraag: "Jullie hebben op school toch ook het vak 'Geschiedenis'? Maar geven jullie ook het vak 'Toekomst'?" Op 5 januari herinnerde de Coachingskalender 2011 mij aan deze boeiende vraag. De spreuk van die dag was: 'Ervaring is vooral van belang als de toekomst er hetzelfde uitziet als het verleden'
Samen met Cristobal Cobo is John Moravec initiatiefnemer van 'Education Futures' en van 'Invisible Learning'
Wij leven tegenwoordig in minimaal twee werelden tegelijk. Alleen mensen van mijn leeftijd maken nog onderscheid tussen de fysieke en de virtuele wereld, alleen mensen van mijn leeftijd doen dat omdat die werelden voor ons gevoel nog 'a-synchroon' zijn. Die virtuele wereld zit verstopt op het 'Web' en is alleen toegankelijk met behulp van techniek 'die je moet begrijpen en waar je voor getraind moet worden' voordat je er 'iets mee kunt'...
In een -overigens verder- uitstekend artikel in de volkskrant van 5 maart 2011 schrijft J.Baijens toch ook weer
Dat kan alleen als we enige kennis over het apparaat hebben
...
Leerlingen moeten meer les krijgen over de geschiedenis van de computer en internet, over de ontwikkelingen ervan en over de toepassingen ervan.

Moravec, Cobo et al betogen met Invisible Learning juist dat de techniek onzichtbaar wordt, dat de techniek niet langer een factor van belang zal zijn. Waar bij Web 1.0 en Web 2.0 nog veel energie, tijd en geld wordt gestoken in hardware en software sluit Web 3.0 semantisch om ons heen. Het klinkt lelijk, maar bij Web 3.0 vormen de fysieke en virtuele wereld een organisch geheel.
Een van de scharnierpunten waar deze omslag op draait is de tablet-pc. Bij de introductie van de iPad werd dit snel duidelijk.
Meer nog dan bij de Smartphone gaat het werken met de iPad volstrekt intuitief... Ik heb het bij mij thuis zien gebeuren, binnen veertien dagen is 'het ding' het eerste waar naar wordt gegrepen als het om informatie gaat, als er iets moet worden geschreven, een filmpje moet worden bekeken, een pdf moet worden gelezen...

In het eerder genoemde artikel van Jos Baijens noemt hij ook een andere vorm van 'invisible learning':
De regio Eindhoven werd 20 januari door het Intelligent Community Forum (ICF) uitgeroepen tot één van de zeven slimste regio's ter wereld. Mijn collega's en ik werden hierdoor verrast. Onze schoolleiding was zich er niet van bewust. Ook de vereniging waartoe de school behoort, heeft hier niet op gereageerd. De minister is er ook niet mee bezig. Hoe kan het toch dat de wereld zo snel verandert, en het onderwijs achterblijft?

Eigenlijk zou je dus kunnen zeggen dat de regio Eindhoven ondanks het onderwijs die topklassering heeft behaald. Het is toevallig goed gegaan... het 'hoe en waarom' is niet zichtbaar...


@Moravec @cristobalcobo

donderdag 16 december 2010

Dwars liggen om recht door zee te gaan...

Ruim elf jaar geleden maakte ik de stap uit het actieve onderwijs naar het onderwijs advieswerk. Buck Buys van het Centrum voor Educatieve Dienstverlening zag in mij de aanvulling op zijn ICT team. Zo raakte ik betrokken bij de implementatie van de eerste computernetwerken in het Rotterdamse basisonderwijs.
Het waren prachtige jaren! De gemeente Rotterdam stelde voor elke schoollocatie een geldbedrag beschikbaar waarvoor de school een netwerk aan kon schaffen.
Niet zelden was de implementatie van een computernetwerk de aanleiding voor een herbezinning op de inrichting van de schoolorganisatie. En hoewel elk verandering de natuurlijke reactie van weerstand oproept waren er veel enthousiaste leerkrachten en managers die de kansen zagen en grepen. (..en… er zijn heel veel prachtige mensen in Rotterdam!)

In die tijd lag de focus van onderwijsmensen nog heel erg op de T bij ICT. Het ging eigenlijk altijd over Technologie. ICT Coördinatoren coördineerden de techniek. Er werden beleidsplannen geschreven die voor een belangrijk deel beschreven hoe de schoolorganisatie, de leerkrachten, de leerlingen en alle anderen zich moesten voegen naar de techniek: in welke map werden de documenten op de server bewaard en wie had welke rechten van de ICT beheerder gekregen om dat te doen?
Die beleidsplannen werden een soort van landvast!
Het systeem kon best aardig omgaan met Informatie. Eigenlijk kon iedereen redelijk zelfstandig naar informatie zoeken mbv het systeem. De enige aanpassing die er moest worden gedaan was het de virusscan, de firewall en het filter die moesten worden geplaatst. Er waren namelijk bedreigingen voor het systeem als men maar zo ongecontroleerd het wereld wijde web op gingen…

Maar nu we vrijuit willen communiceren zeggen de systeembeheerders: “Liever niet!” en ze bedoelen “Mag niet!” MSN veroorzaakt alleen maar ellende, Youtube dient geen enkel onderwijskundig doel en het systeem wordt er traag van… Als je al die documenten ‘in the cloud’ plaatst zijn ze veel vatbaarder voor misbruik. Zet ze gewoon op onze eigen server, dan kunnen wij die blijven beheren.
Het frisse vernieuwende dat in die tijd aan ICT kleefde is nu veel meer een gevoel van behoudzucht en voorzichtigheid geworden. Dieter Möckelmann stelde onlangs voor om de T te laten staan voor TRANSITIE en ik ben het daar van harte mee eens. Als je n.a.v. INFORMATIE met elkaar gaat COMMUNICEREN dan moet er toch iets structureel gaan veranderen = TRANSITIE.

En wat dat beleid betreft:
Huub van der Lubbe is een van mijn helden. Beluister zijn prachtige ‘Recht door zee’ eens. Het is een prachtig verhaal in een paar coupletten. Zijn zinnen zijn indrukwekkend mooi gevonden. Ik zing ze vaak als ik weer mag werken.
We waren nergens bang voor en wilden recht door zee
We doken in de boeken over 's werelds wel en wee
Over het reilen van de aarde, het zeilen van de mens
Langs klippen en gevaren tot aan de grenzen van de wens
Over wie die heeft getrokken en hoe scheef dat is gedaan
En hoe dwars je moet gaan liggen om recht door zee te gaan

Beter onderwijs tegen dezelfde of lagere kosten....

De Netwerkschool
Van Drop Box


Donderdag 2 december j.l. organiseerde het ROC Nijmegen een conferentie op het thema: ‘Op weg naar de netwerkschool in 2014’. Ca vijftig genodigden werden in een prettig strak georganiseerde bijeenkomst met informatie gevoed en aan het werk gezet.
Het ROC Nijmegen behoort bij de vijf instellingen die mogen experimenteren met het model van de zogeheten Netwerkschool. Zij mag de komende jaren de eigen Netwerkschool in Boxmeer vormgeven.
Het doel: beter onderwijs tegen dezelfde of lagere kosten.
Inmiddels is het MBO college De Maasvallei (verzorgende, verpleegkundige en maatschappelijke zorg), onderdeel van ROC Nijmegen gestart met het vormgeven van dit nieuwe onderwijsconcept. In een prachtig klooster, waar ook de Cas Spijkers academie is gehuisvest voelen de studenten zich al helemaal thuis.
De Netwerkschool begon in 2006 als een gedachte-experiment, waarbij betrokkenen, onder leiding van de Argumentenfabriek, brainstormden over de ideale school. Dit gebeurde in volledige vrijheid van denken. Twee jaar later kregen de opbrengsten van de brainstorm een specifieke uitwerking voor het mbo (Netwerkschool 2.0). Weer twee jaar later mogen vijf scholen – Helicon, ROC Eindhoven, ROC Nijmegen, ROC van Twente en SintLucas – de eindhovense school – onder wetenschappelijke begeleiding gedurende vijf jaar hun op het Netwerkschool-model gebaseerde plannen uitvoeren. Zij kregen na een uitvoerige selectie, waaraan meerdere scholen meededen, het groene licht van het bestuur van de Stichting de Netwerkschool. Op de startbijeenkomst, donderdag 27 mei, kwamen voor het eerst de projectteams van de Netwerkscholen bijeen.
bron: De Netwerkschool
Na het informerende deel van de conferentie werden de deelnemers gelijkmatig verdeeld over een aantal tafels. Docenten, adviseurs, managers, studenten, stagehouders, etc bespraken samen in een gemêleerde groep de vraag: Hoe geven ROC Nijmegen en partners invulling aan de kenmerkende elementen van de Netwerkschool?
Het gevoel van samen bouwen was hartverwarmend. De vragen van de studenten waren concreet, het enthousiasme groot. Het besef bij docenten dat er persoonlijke barrières moeten worden genomen was helder. Geen probleem werd terzijde geschoven, ieders stem werd gehoord!
Een prachtig en boeiend initiatief, dat smaakt naar meer, veel meer!

woensdag 24 november 2010

...zonder toelichting...

Vandaag kwam ik deze presentatie tegen. Zeer de moeite waard om nauwkeurig door te nemen...

donderdag 8 juli 2010

De toekomst is nu?

In de jaren '60 van de vorige eeuw, was Futuroloog een beroep.
Als Futuroloog keek je erg ver vooruit en dacht je na over hoe de wereld er over 40 jaar eruit zou zien. Op kortere termijn kijken had ook weinig zin. De ontwikkelingen gingen niet zo heel snel.
Bestaat dat vak eigenlijk nog?

In onze tijd gaan de ontwikkelingen razend snel. Er zijn grote groepen mensen die op deze dag in verschillende "stadia van de geschiedenis" leven. Met enig gevoel voor dramatiek kun je spreken van verschillende werelden die naast elkaar bestaan. En we hebben moeite om die met elkaar te verbinden. Jim Taylor probeert dat in zijn publicatie 'Does Technology Connection Mean Life Disconnection?'
Wilfred Rubens schreef op zijn blog Leven en connecties
een review op een publicatie van Jim Taylor. Taylor stelt zichzelf de vraag naar de kwaliteit van de relaties in het echte leven en vergelijkt die met de kwaliteit van relaties die via digitale middelen tot stand komt.

Via @svankolfschoten zag ik dit filmpje:

Natuurlijk is het een commercieel product. Natuurlijk kunnen we allerlei ethische discussies starten, we kunnen met elkaar praten over de kwaliteit van het echte leven....
Maar van belang is, dat we als uitgangspunt nemen dat dit voor onze leerlingen / kinderen de echte wereld is.
Zoals al eerder genoemd in mijn blogs: Spreek ik over de reele wereld als de uitkomst van de som virtuele plus fysieke wereld.
R = V + F
(heb ik nou een formule bedacht...?)

Tot slot nog een Natalfilmpje...

woensdag 23 juni 2010

Wat te doen met het lees- en schrijfonderwijs?

Of moet ik hier gewoon schrijven "Wat doen we met het onderwijs?"
John Bronkhorst schreef daarover een mooie serie artikelen. Daarover later meer...

Ik ben een schoolmeester in het diepst van mijn wezen. Ik ben mijn eigen cliche geworden, de meester die in elke tekenfilm figureert als het geijkte stereotiep van 'De Leerkracht'.
Al ruim dertig jaar bestook ik een jaarlijks wisselend gezelschap met mijn kennis, opgedaan uit ervaring, geleend uit educatieve methodes en aangevuld met het lezen van nieuwe publicaties. De bronnen die ik gebruik wortelen allemaal in het verleden. En dat is goed! Nooit oude schoenen weggooien voor je nieuwe hebt.

Ik heb allerlei nieuwe ontwikkelingen voorbij zijn komen. Ik had er steeds een goed gefundeerde mening over. Ik vergeleek ze met wat ik al wist. Op basis van eigen onderzoek en ervaring wist ik dan ook vaak al dat die ontwikkelingen ook weer gewoon geruisloos voorbij zouden gaan. (En ik kreeg steeds weer gelijk! Zeg nou zelf... 'What's new?')
In historisch perspectief gezien vond de grootste omslag in het onderwijs plaats in de tijd na de industriele revolutie. Vanaf die tijd was het doel van onderwijs gericht op resultaat, meetbare kennis en vaardigheden.
En van alle nieuwe ontwikkelingen die het vak 'Onderwijskunde' ons gebracht heeft is de beste misschien wel dat we nu zoveel kunnen meten... De kwaliteit van onderwijs is meetbaar geworden!

Toch word ik aan het twijfelen gebracht.
Terwijl ik deze tekst produceer, doet de computer mij voortdurend spellingsuggesties. (Als schoolmeester wijs ik trouwens liever op fouten, maar de computer doet mij 'verbeter-voorstellen')
Mijn maakbare toekomst heeft te maken met invloeden die ik niet in de hand heb. Zodra leerlingen via een 'ICT apparaat' werken, worden spelling en syntax voor hen gecontroleerd. Willen zij een antwoord hebben, dan stellen ze de vraag aan hun 'ICT apparaat'. Misschien moeten we die dingen in het onderwijs verbieden...
Of zouden we hier te maken hebben met een omslag vergelijkbaar met de Industriele Revolutie...



In maart van dit jaar overleed John Bronkhorst.
Hij schreef een prachtige en krachtige serie artikelen over het thema "De nieuwe geletterdheid"
Het is door ICT op School gepubliceerd.
Durf over onderwijs na te denken in het perspectief van de toekomst!
Durf over onderwijs na te denken in het perspectief van de leerling!